म्याग्दी जिल्लाको कुमारी बहुउद्देश्यीय सहकारी संस्थामा एक अर्ब १३ करोड रुपैयाँ अपचलन प्रकरणमा एमाले नेता तथा जिल्ला समन्वय समितिका प्रमुख (जिसस) राजकुमार थापासहित २५ जनाविरुद्ध जिल्ला सरकारी वकिल कार्यालयले सहकारी ठगीसम्बन्धी मुद्दा दायर गरेको छ।
कुमारी बहुउद्देश्यीय सहकारी संस्था म्याग्दी जिल्लाको एक प्रमुख सहकारी संस्था हो। बचतकर्ताको विश्वास जित्दै आएको यो सहकारीमा विगत केही वर्षयता आर्थिक अनियमितता र अपचलनका गम्भीर आरोपहरू लाग्दै आएका थिए। गण्डकी प्रदेश सहकारी रजिस्ट्रार कार्यालयको प्रारम्भिक अध्ययन प्रतिवेदनले सहकारीको कुल एक अर्ब ४९ करोड रुपैयाँमध्ये एक अर्ब १३ करोड रुपैयाँ अनियमित तरिकाले अपचलन भएको देखाएको थियो।
.gif)
सहकारीका संस्थापक सदस्य तथा पूर्वपदाधिकारीहरूसमेतको संलग्नतामा भएको यो अनियमितता सार्वजनिक भएपछि बचतकर्ताहरूले रकम फिर्ताको माग गर्दै प्रहरीमा उजुरी दिएका थिए।
प्रमुख अभियुक्तहरू र आरोप
जिल्ला समन्वय समितिका प्रमुख तथा सहकारीका पूर्वसचिव राजकुमार थापा मुख्य योजनाकारको रूपमा अभियोजनपत्रमा उल्लेख छन्। थापाले सहकारीबाट विनाधितो रूपमा १६ करोड रुपैयाँ आफ्नै बुद्ध एकेडेमी विद्यालयमा लगानी गरेका थिए।
अनुसन्धान प्रतिवेदनअनुसार, थापा र लोकबहादुर पुनले सहकारीको रकम जलजला गाउँपालिका र कास्कीमा घरजग्गा खरिदमा लगानी गरेका थिए।
अन्य अभियुक्तहरूमा सहकारीका पूर्वप्रबन्धक रुद्र गुरुङ, पूर्वअध्यक्ष मनप्रसाद थकाली, पूर्वसचिव देवीकुमारी थापा, पूर्वकोषाध्यक्ष थमबहादुर गर्बुजा, लेखा समिति सदस्य लोकबहादुर पुनलगायत छन्।
बिगो मागदाबी र अनुसन्धान प्रक्रिया
सरकारी वकिल कार्यालयले अभियुक्तहरूसँग माग गरिएको बिगो रकम निम्नानुसार छ:
- राजकुमार थापा: १७ करोड ५८ लाख ६३ हजार
- रुद्र गुरुङ: १३ करोड ५९ लाख
- मनप्रसाद थकाली: ५ करोड ८२ लाख
- देवीकुमारी थापा: ३ करोड ७१ लाख
- थमबहादुर गर्बुजा: ४ करोड ५५ लाख
- लोकबहादुर पुन: २ करोड १० लाख ४६ हजार
अनुसन्धान र मुद्दा दायरको प्रक्रिया
गण्डकी प्रदेश सहकारी रजिस्ट्रार कार्यालयको प्रारम्भिक अध्ययन प्रतिवेदनका आधारमा प्रहरीले अनुसन्धान अघि बढाएको थियो। अनुसन्धानका क्रममा ६३६ जना बचतकर्ताले उजुरी दिएका थिए। प्रहरीको राय प्रतिवेदनका आधारमा जिल्ला सरकारी वकिल कार्यालयले सहकारी ठगी कसुरमा मुद्दा दायर गरेको हो।
जिल्ला न्यायाधिवक्ता गोविन्द उपाध्यायका अनुसार, हाललाई सहकारी ठगीमा मात्र मुद्दा दायर गरिएको छ। तर, सम्पत्ति शुद्धीकरण (मनी लाउन्डरिङ) र संगठित अपराध ऐनअन्तर्गत पूरक मुद्दा दायर गर्न थप अनुसन्धान भइरहेको छ।
फरार अभियुक्त र हिरासतमा रहेका आरोपीहरू
२५ जनाविरुद्ध मुद्दा दायर गरिए पनि हालसम्म सात जना मात्र पक्राउ परेका छन्। प्रमुख अभियुक्त राजकुमार थापासहित ६ जना प्रहरी हिरासतमा छन् भने एक जना अस्पतालमा उपचाररत छन्। बाँकी १८ जना अझै फरार छन्। प्रहरी प्रशासनले फरार अभियुक्तहरूलाई पक्राउ गर्न अपिल जारी गरेको छ।
कस्तुरी सहकारीमा पनि अनियमितता
सहकारी अनियमिततासँग जोडिएको अर्को घटना कस्तुरी बहुउद्देश्यीय सहकारीमा पनि सार्वजनिक भएको छ। एमाले सचिवालय सदस्य राजेश शाक्यको नेतृत्वमा सञ्चालित कस्तुरी सहकारीमा ४८ करोड रुपैयाँ अनियमित रूपमा ऋण प्रवाह भएको पाइएको छ।
बेनी नगरपालिकाले गरेको छानबिन प्रतिवेदनअनुसार, शाक्यले आफ्नो परिवारका सदस्यहरूका नाममा ऋण प्रवाह गराएका थिए। नगरपालिकाले प्रतिवेदन गोप्य राखेको आरोप लागेको छ।
प्रहरी र स्थानीय प्रशासनको भूमिका
म्याग्दी जिल्ला प्रहरी कार्यालयका प्रहरी निरीक्षक सागर पौडेलका अनुसार, अनुसन्धान अझै जारी छ। उनले बचतकर्ताको रकम फिर्ता गराउने प्रक्रियामा प्रहरीले कुनै सम्झौता नगर्ने बताएका छन्।
बेनी नगरपालिकाका मेयर सुरत केसीले सहकारीका अनियमितता सार्वजनिक भए पनि प्रमुख उद्देश्य रकम फिर्ता गराउने भएकोले प्रतिवेदन गोप्य राखिएको दाबी गरेका छन्।
कुमारी सहकारी अपचलन प्रकरणले सहकारी क्षेत्रमा देखिएको व्यवस्थापकीय त्रुटि, राजनीतिक हस्तक्षेप र नियमन निकायको कमजोरीलाई उजागर गरेको छ। सरकारी अनुसन्धान जारी रहे पनि बचतकर्ताहरूको रकम कसरी फिर्ता गराउने भन्ने विषयमा अझै अन्योल छ।
सम्पत्ति शुद्धीकरण र संगठित अपराधमा मुद्दा दायर हुने भएमा अभियुक्तहरूले थप कानुनी कारबाहीको सामना गर्नुपर्ने देखिन्छ। यस प्रकरणले सहकारी संस्थाहरूमा पारदर्शिता, नियमन र सुशासनको आवश्यकता झन् तीव्र बनाएको छ।
