तीज पर्व नेपाली महिलाहरूका लागि विशेष महत्व राख्ने चाड हो। यो पर्वले महिलाहरूलाई आत्म-अभिव्यक्तिको अवसर प्रदान गर्दछ, जहाँ उनीहरूले गीत, नाच, र विभिन्न परम्परागत गतिविधिहरूमा सहभागी हुन्छन्। तीजका गीतहरूले महिलाहरूको भावना, समाजमा उनीहरूको स्थान, र उनीहरूको जीवनका चुनौतीहरूलाई चित्रण गर्ने माध्यमको रूपमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। तर, आधुनिकताको प्रभाव र समयको परिवर्तनसँगै, तीजका गीतहरूमा लय, शैली, र विषयवस्तुमा उल्लेखनीय अनि धेरै नकारात्मक परिवर्तन देख्न पाइन्छ। यद्यपि केहि राम्रा र उत्कृस्ट गीतहरु पनि बजारमा नआयका भने होइनन्। तीजका पारम्परिक गीतहरूबाट लय छोडिएका नयाँ गीतहरूको उदय र यसले परम्परा, समाज, र सांस्कृतिक पहिचानमा कस्तो प्रभाव पारेको छ ?
पारम्परिक तीजका गीतहरू नेपाली समाजमा महिला जीवनको यथार्थपरक चित्रण गरिरहेका हुन्छन्। यी गीतहरूले प्रायः महिलाहरूको पीडा, संघर्ष, परिवारप्रतिको जिम्मेवारी, र उनीहरूको आशा-अपेक्षालाई व्यक्त गर्दछन्। बिस्नु माझिको “आइन आमा यो तीजमा माइत”, शान्ति श्री परियारको “काली पसम कि “, जस्ता गीतहरूले महिलाहरूको समाजमा हुने असमानता र संघर्षलाई उजागर गर्छन्। गीतहरूको लय र शब्दावलीले महिलाहरूको दुःख-सुखको कथा भनिरहेजस्तो लाग्छ। यी गीतहरूमा गहिरो भावनात्मक सम्बन्ध देखिन्छ, जसले गर्दा महिलाहरूलाई आफ्नो जीवनका भोगाइहरूलाई गीत मार्फत व्यक्त गर्न सजिलो बनाउँछ।
.gif)
आजकल, तीजका गीतहरूको लयमा महत्वपूर्ण र केहि नकारात्मक परिवर्तनहरु आएको छ। नयाँ तीजका गीतहरूमा पाश्चात्य संगीतको प्रभाव, र्याप शैलीको प्रवेश, र आधुनिक उपकरणहरूको प्रयोग बढ्दो छ। ती गीतहरूको लय र शैलीले पारम्परिक तीजका गीतहरूको सरलता र गहिराइलाई पछाडि छोडेको देखिन्छ। उदाहरणका लागि, पछिल्ला केही वर्षमा आउने तीजका गीतहरूले विशेषगरी पार्टी शैलीलाई प्रोत्साहन गरेका छन्, जहाँ गीतहरूमा रमाइलो, नाचगान, र उत्सवको महत्त्वलाई बढी प्राथमिकता दिइएको छ। यस्ता गीतहरूले पारम्परिक तीजका गीतहरूको मूल भावलाई छाडेर आधुनिक मनोरञ्जनमा जोड दिन थालेका छन्।
लय छोडेका तीजका गीतहरूको उदयले हाम्रो समाजमा कस्तो प्रभाव पारेको छ त? यो परिवर्तनले महिलाहरूको सांस्कृतिक पहिचान र तीज पर्वको मूल उद्देश्यलाई पुन: परिभाषित गरेको छ। आधुनिक गीतहरूले महिलाहरूको जीवनमा खुसी र रमाइलोको महत्त्वलाई देखाउन खोज्छन्, तर यसले पारम्परिक रूपमा महिलाहरूले भोग्दै आएका दुःख र संघर्षलाई ओझेलमा पार्न सक्छ। यसले गर्दा तीज पर्वको परम्परागत सांस्कृतिक पहिचान कमजोर हुन सक्छ र भावनात्मक गहिराइमा कमी आउन सक्छ।
लय छोडेका तीजका गीतहरू आधुनिक समाजको एक प्रतिविम्ब हुन्, जहाँ परिवर्तनलाई स्वीकार गर्दै पुराना परम्परालाई नयाँ दृष्टिकोणले हेर्ने गरिन्छ। यद्यपि, परम्परागत तीजका गीतहरूमा रहेको भावनात्मक गहिराइ र समाजमा महिलाहरूको स्थानलाई उजागर गर्ने शक्ति नयाँ गीतहरूमा कम हुन थालेको छ। तीज पर्वको सांस्कृतिक महत्त्वलाई जोगाइ राख्न र यसको वास्तविक भावनालाई प्रवर्द्धन गर्नका लागि, परम्परा र आधुनिकताको सन्तुलन आवश्यक छ। तीज पर्वले महिलाहरूलाई आत्म-अभिव्यक्तिको अवसर दिन्छ, तर यो आत्म-अभिव्यक्तिको मूल उद्देश्यलाई भुल्न नहुने कुरामा हामी सचेत रहनुपर्छ।
